آقای پورمرجان رایزن فرهنگی کشورمان در باکو ، روز سه شنبه با حضور در موزه فرش آذربایجان ، با سرکار خانم دکتر شیرین ملک اوا رئیس این موزه و نیز رئیس ایکوم ( موزه های آذربایجان ) ملاقات و از طبقات مختلف نگهداری قالیهای موزه بازدید به عمل آورد.
در ابتدای این ملاقات و پس از خوش آمدگوئی رئیس موزه فرش آذربایجان ، آقای پورمرجان توضیحاتی را در مورد فرش ایران ، مکتبهای مختلف در این حوزه ، قدمت قالی بافی در ایران و مراکز مختلف قالی بافی در ایران ارائه کرد و گفت : هنر قالی در ایران هم قدمت بسیار زیادی دارد و هم توانسته است در طول دورانهای مختلف به لحاظ کیفی ، رنگ ، نقشه ، سایز و الگوهای بافت توسعه زیادی بیابد و به همین دلیل حرف زیادی برای گفتن دارد .درست است که فرشبافی قسمتی از اقتصاد کشور را پوشش می دهد ولی در طول سالیان متمادی فرش بافی به عنوان یک هنر معنوی هم محسوب می شد و خالق فرش همواره با محیط پیرامونی خود ارتباط برقرار می کرده و در طول یکصد سال اخیر مطالعات زیادی بر روی فرش ایرانی و شرقی حتی در کشورهای غربی صورت گرفته است . فرشبافی یکی از فصول مشترک دو کشور دوست و برادر ایران و آذربایجان است و همکاری در این زمینه می تواند در توسعه روابط فرهنگی و هنری بین دو کشور کمک نماید و موزه های فرش دو کشور هم می توانند نقش پررنگتری را در این زمینه ایفا نمایند .
خانم دکتر ملک اوا رئیس موزه ملی فرش آذربایجان هم ، قالی را میراث معنوی ایران و آذربایجان دانست و از حضور رایزن فرهنگی در این موزه قدردانی کرد و اظهار امیدواری کرد تا این حضور موجب افزایش همکاری بین موزه های فرش دو کشور و اساتید هنر دو کشور باشد. وی در صحبتهای خود تاریخچه ای از این موزه و فعالیتهای خود ارائه کرد که در ذیل بدان اشاره می شود .
فرش آذربایجان قدمت طولانی داشته و از قدیم الایام قالی قره باغ ، شاماخی ، شوشا و غیره در کنار قالی تبریز و غیره مطرح بوده است .در سال ۱۹۶۷ میلادی تصمیم بر تاسیس موزه فرش گرفته شد و در سال ۱۹۷۲ در داخل مسجد جامع ایچری شهر افتتاح گردید و مدتها برخی از فرشهای این خطه در داخل این مسجد نگهداری می شد تا اینکه در سال ۱۹۹۲ این موزه به داخل موزه لنین در شهر باکو منتقل شد . با توجه به اهمیت صنعت و هنر قالی بافی ، در سال ۲۰۰۷ میلادی رئیس جمهور آذربایجان قرار دیگری مبنی بر تاسیس موزه مستقل فرش را صادر کرد تا هنر فرشبافی آذربایجان جای پای قوی تری را برای خود پیدا کند . برای این منظور تلاشهای فراوانی شده و می شود و در همین راستا در سال ۲۰۱۰ میلادی با تلاش خانم مهربان معاون اول فعلی رئیس جمهور، قالی آذربایجان در یونسکو به ثبت رسید و در سال ۲۰۱۴ ساختمان فعلی این موزه که به شکل یک قالی پیچیده است ، توسط معمار اطریشی بنام فرانس یانتس ساخته و افتتاح گردید .
از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۳ بر اساس قرار دیگری ، دوره توسعه این صنعت و هنر نام گرفت و تمام تلاش مسئولین آذربایجان بر این است که قالیهای هنری بالاخص متعلق به دوره های مختلف درآذربایجان را از سراسر دنیا و از گالری داران کشورها ابتیاع نموده و در موزه ملی خود به نمایش درآورند و برای این کار برنامه ریزی خوبی انجام داده اند .
از سال ۲۰۱۹ هم نام این موزه به موزه ملی فرش آذربایجان تغییر یافته است که هم اینک خانم دکتر شیرین ملک اوا اداره می گردد . این موزه زیر نظر وزارت فرهنگ آذربایجان است و انواع مختلف فرشهای دست بافت ، ادوات فرش بافی قدیم و جدید ، هنر فرشبافی و بالاخره گوشه ای از هنر سرامیک ، شیشه ، کاعذ ، پارچه ، لباسهای محلی و غیره نگهداری می شود و مورد بازدید علاقمندان به این هنر قرار می گیرد .
این موزه یکی از موزه های پرطرفدار و پربازدید در شهر باکو است چراکه بازدید کننده از ابتدا تا انتهای بافتن یک قالی را بصورت زنده می بیند و با این هنر ماندگاز آشنا می شود و حتی برای روشندلان هم امکاناتی را فراهم نموده اند . برخی از وزرای فرهنگ و حتی روسای جمهور کشورهای مختلف هم از آن بازدید نموده اند . این موزه در این مدت توانسته است با ایجاد ارتباط با دانشگاه هنرهای زیبا در باکو ، طرحهای خوبی را سفارش دهند و محصولات تولیدی هنری را در این موزه عرضه کند و با نمایش زنده قالی بافی در گوشه ای از این موزه صنعت فرش آذربایجان را تبلیغ نماید .این موزه تلاش می کند تا ارتباط هنرمند با طراح و اساتید این حرفه را برقرار نماید و صرفا به جنبه های اقتصادی آن نگاه نمی کند .
خانم دکتر ملک اوا معتقد است که این ارتباط می تواند این هنر را بصورت آکادمیک توسعه داده و آنرا زنده نگهدارد و ما برای این منظور کتابخانه تخصصی با موضوع قالی را هم در یک طبقه از این موزه ایجاد کرده اند که محققان و پژوهشگران می توانند به آن مراجعه نموده و کارهای تحقیقاتی خود را انجام دهند .
عمده فرشهای عرضه شده در این موزه از زمان صفوی به بعد است ولی تلاش بر این است تا قالیهای قدیمی تر را هم ابتیاع کرده و در این موزه نگهداری نمایند .در سال ۲۰۲۱ که به سال نظامی گنجوی نامگذاری شده است قرار است در روز قالی در آذربایجان ( ۵ می ) از دو قالی با این موضوع رونمائی شود .
خانم دکتر ملک اوا که فارغ التحصیل تاریخ هنر می باشد علاقمند به توسعه روابط با کشورمان در حوزه قالی بافی ، موزه داری و همکاری مشترک در این حوزه است و آمادگی دارد تا با موزه فرش ایران تفاهم نامه همکاری را امضا نماید .وی که یکبار در ایران بوده و از این موزه بازدید به عمل آوره صنعت قالی را در ایران بسیار شکوهمند می داند و همکاری دو کشور در این حوزه را بسیار سودمند و ضروری می داند . وی همچنین با دانشگاه تبریز هم روابط خوبی دارد و یک یادداشت تفاهم همکاری با آن دانشگاه هم امضا کرده اند و اساتید خوبی از تبریز با آنها ارتباط دارند .
گفتنی است که خانم شیرین ملک اوا رئیس موزه ملی فرش و عضو شواری بین المللی موزه ها دکتری تاریخ هنر دارند. وی در سال ۱۹۹۹ در رشته تاریخ هنر از دانشگاه فرهنگ و هنر فارغ التحصیل شده اند. سال ۲۰۰۱ کارشناسی ارشد خود را در رشته نظریه هنر تصویری از آکادمی نقاشی گرفته اند. سال ۲۰۰۷ دکتری خود را دفاع کرده و از سال ۲۰۱۲ در آکادمی نقاشی فعالیت داشته اند. از سال ۲۰۱۱ به عنوان متخصص در جشنواره و نمایشگاههای بنیاد حیدر علی اف در خارج از کشورشرکت کرده اند. از سال ۲۰۱۶ مدیر موزه ملی فرش بوده و قراردادهای همکاری با موزه های مختلف جهان را امضا کرده اند. همچنین از سال ۲۰۱۶ رئیس کمیته ملی شوراهای بین المللی موزه ها هستند. و تالیفات متعددی در زمینه هنر و موزه ها دارند
نظر شما